Program orientacji zawodowej skierowany jest do uczniów klas trzecich gimnazjów. Jego głównym celem jest pomoc uczniom w wyborze szkoły średniej oraz w opracowaniu własnej ściezki kariery zawodowej. Program ten realizuje się na zajęciach orientacji zawodowej, najlepiej w pierwszym semestrze klasy trzeciej gimnazjum. zawiera on treści związane z poznawaniem siebie, świata zawodów oraz treści związane z planowaniem kariery zawodowej.
Gdy widzę dziecko ogarniają mnie dwa uczucia: czułość do tego kim ono jest, oraz szacunek do tego kim może ono zostać w przyszłości
L. Pasteur
We współczesnym świecie najwyższe kwalifikacje w coraz większym stopniu przesądzają o pozycji kraju na arenie międzynarodowej. Szansą uzyskania korzystnej perspektywy dla osiągnięcia sukcesu zawodowego w nowym systemie społeczno-ekonomicznym jest wykształcenie. Dlatego konieczne jest lepsze przygotowanie młodzieży do życia zawodowego i udziału w życiu publicznym.
Zreformowana szkoła to szkoła skutecznie przygotowująca uczniów do zadań nowoczesnej gospodarki. Zaangażowana w proces budowania aktywnych postaw życiowych, dająca przygotowanie do wejścia na rynek pracy, a co za tym idzie lepszy start w dorosłe życie. Przygotowanie uczniów do świadomego wyboru dalszej drogi edukacyjnej i planowania kariery zawodowej, przekazywanie informacji o zawodach, drogach kształcenia oraz potrzebach rynku pracy, daje w efekcie zwiększenie szans młodego człowieka na współczesnym rynku pracy. Pojawienie się zjawiska bezrobocia i problemów z nim związanych powoduje, iż trafny wybór zawodu nabiera szczególnego znaczenia. Wzrastają koszty nieprzemyślanych decyzji zarówno w aspekcie indywidualnym jak i społecznym. Poradnictwo szkolne i zawodowe może być skutecznym sposobem działań profilaktycznych w tym zakresie.
Znaczenie gimnazjum dla rozwoju człowieka jest szczególne. To w tej właśnie szkole uczeń dokonuje wyboru zawodu i ścieżki kształcenia, tutaj planuje swoją przyszłą karierę. W działaniach tych oczekuje pomocy, przede wszystkim od rodziców i nauczycieli. Wychowani w zupełnie innej rzeczywistości rodzice uczniów nie zawsze wiedzą jak pomóc dzieciom i często również zwracają się do nauczyciela.
Podjęcie przez ucznia mądrej i trafnej decyzji dotyczącej wyboru zawodu często nie jest łatwe. Jest więc potrzeba młodego człowieka posiadania doradcy, który rozumie i szanuje samodzielność podejmowanych przez niego decyzji, a jednocześnie wspiera ten proces. Realizacji tych zadań ma służyć wprowadzenie w gimnazjum zajęć z zakresu ORIENTACJI ZAWODOWEJ. Orientacja zawodowa obejmuje całokształt oddziaływań wychowawczych mających pomóc człowiekowi w wyborze zawodu, kierunku kształcenia, rodzaju pracy.
W gimnazjum zajęcia z orientacji zawodowej:
- pomogą uczniowi w zharmonizowaniu jego indywidualnych potrzeb i możliwości z potrzebami społecznymi,
- przygotują go do wyboru kierunku kształcenia zgodnego z preferencjami zawodowymi,
- ukształtują świadomość, że zawód nie jest wybierany na całe życie i że każdy człowiek może wykonywać co najmniej kilka zawodów,
- wyrobią przekonanie, że trzeba i warto się uczyć.
GŁÓWNE CELE ZAJĘĆ Z ZAKRESU ORIENTACJI ZAWODOWEJ
- pomoc w realnej samoocenie zainteresowań, uzdolnień i predyspozycji zawodowych
- inspiracja potrzeby konstruowania długofalowych planów życiowych
- motywacja do określenia i zaplanowania przyszłej drogi życiowej
- wsparcie psychologiczne w sytuacji wyboru
- kształtowanie postawy przedsiębiorczości i aktywności wobec pracy
- wskazywanie potrzeby porównania własnych wyborów z realiami ekonomicznymi
- dostarczanie informacji o zawodach, wymaganiach rynku pracy, o systemie szkolnictwa ponadgimnazjalnego
- wskazywanie różnorodnych dróg edukacyjnych prowadzących do zawodu
- kształtowanie umiejętności podejmowania decyzji
ROZKŁAD ZAJĘĆ Z ZAKRESU ORIENTACJI ZAWODOWEJ- DRUGI SEMESTR KLASY III
- Myśląc o pracy – różnorodność dostępnych zawodów, miejsce, czas pracy, zmiany w świcie pracy. Dlaczego ludzie pracują?
- Samopoznanie – wzmocnienia poczucia własnej wartości.
- Poznajemy siebie – moje zainteresowania.
- Poznajemy siebie – umiejętności.
- Poznajemy siebie – zdolności.
- Poznajemy siebie – temperament.
- Poznajemy siebie – cechy charakteru – jaki jestem?
- Poznajemy siebie – osobowość.
- Podsumowanie wszystkich testów dających nam informacje o sobie samym. Określenie własnych predyspozycji zawodowych. Pierwsze próby dokonywania wyboru zawodu czy dalszej drogi kształcenia.
- Szkoły średnie – typy szkół, profile.
- Szkoły średnie w moim regionie – zasady rekrutacji.
- Informacje o zawodach. Zawody wykonywane w naszej społeczności lokalnej.
- Tendencje w świecie pracy.
- Ścieżki edukacyjne dla wybranych zawodów.
- Jak szukać pracy?
- Starając się o pracę – kontakt z pracodawcą, rozmowa kwalifikacyjna.
- Plan działania – plan kariery zawodowej
SYLWETKA ABSOLWENTA GIMNAZJUM PO UKOŃCZENIU SZKOLENIA Z ZAKRESU ORIENTACJI ZAWODOWEJ UCZEŃ ZNA SIEBIE – ZNA ZAWODY – ZNA ŚCIEŻKI KSZTAŁCENIA
- potrafi określić swoje mocne strony
- jest świadomy swoich ograniczeń
- ma wgląd w swoje zainteresowania
- potrafi wskazać swoje umiejętności i uzdolnienia
- umie podejmować decyzje
- zna pojęcie zawodu, pracy, kwalifikacji zawodowych
- posiada informacje o funkcjonowaniu rynku pracy
- zna podstawowe podziały zawodów
- wie, gdzie szukać pomocy w wyborze zawodu, szkoły i planowaniu kariery zawodowej
- zna różne drogi osiągania celu
- potrafi ocenić swoje możliwości pracy w danym zawodzie
- potrafi sporządzać dokumenty określone procedurą ubiegania się o pracę
- umie zanalizować ogłoszenie o pracę
- reprezentuje pozytywna postawę wobec pracy
CZUJE SIĘ ODOWIEDZIALNY ZA SWÓJ LOS I SWOJĄ PRZYSZŁOŚĆ
Materiały źródłowe:
- E. Banecka, B. Fanslau: Zaplanuj karierę! Fundacja Gospodarcza NSZZ Solidarność. Gdynia. 1999 (Przewodnik dla nauczyciela)
- J. Kelly – Plate: Zaplanuj karierę! Ćwiczenia. Fundacja Gospodarcza NSZZ Solidarność. Gdynia. 1999
- Pod redakcją Sołtysińskiej G., Woronieckiej J.:Orientacja szkolna i zawodowa w gimnazjum. KOWEZ. MEN. Warszawa.2001
- B. Wojtasik: Doradca zawodu. Studium teoretyczne z zakresu poradoznastwa. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. Wrocław. 1993r. Opracowała: Edyta Sztyler